خواب یکی از مهمترین عوامل سلامت است که باید به آن توجه داشت. داشتن خواب کامل در شبانه روز روی فعالیت‌های روزانه و کیفیت آن تاثیر بسیاری می‌گذارد. در قسمت قبل از خواب بچه‌های زیر 1 سال گفتیم، چون میزان و شرایط خواب آن‌ها متفاوت است. این بخش به خواب کودکان تا سن 13 سالگی می‌پردازیم که در دوره‌های سنی مختلف شرایط و میزان متفاوتی دارد.
این مقاله از سایت معتبر sleepfoundation ترجمه شده است. گروه آموزشی و پژوهشی مجله کودک در این مطلب نکات مفید و کاربردی دباره خواب بچه‌ها ارائه میدهد.
خواب کودکان نوپا (2-1 سال)
کودکان نوپا در 24 ساعت شبانه روز، به 11 تا 14 ساعت خواب نیاز دارند. وقتی به سن 18 ماهگی می‌رسند، دفعات چرت نیم روزشان به یک بار در روز کاهش پیدا می‌کند که یک تا سه ساعت طول می‌کشد. نباید اجازه دهید کودک نزدیک زمان خواب، چرت بزند زیرا باعث عقب افتادن ساعت خواب شبانه می‌گردد.
بسیاری از کودکان نوپا برای خوابیدن دچار مشکل می‌شوند از جمله مقاومت در برابر رفتن به رختخواب و بیدار شدن‌های شبانه. ترس از تاریکی شب و دیدن کابوس در خواب نیز از جمله مشکلات رایج بین این بچه‌ها است.
عوامل زیادی منجر به بروز مشکلات خواب می‌شوند. گرایش کودک نوپا به استقلال بیشتر و افزایش توانایی‌های حرکتی، شناختی، و اجتماعی آن‌ها می‌تواند باعث مختل شدن خوابشان شود. علاوه بر این، توانایی آن‌ها برای خارج شدن از تختخواب، اضطراب جدایی، نیاز به خودمختاری و رشد قوه تخیل کودک نیز باعث مشکلات خواب می‌گردد. خواب‌آلودگی روزانه و مشکلات رفتاری نیز ممکن است از نشانه‌های کمبود خواب یا مشکلات دیگر خواب باشد.
نکاتی در مورد خواب کودکان نوپا
- یک برنامه خواب منظم برای طول روز و یک روتین مشخص و ثابت برای خواب شبانه تنظیم کنید
- فضای اتاق خواب را برای زمان خواب شبانه و در طول شب، ثابت و یکسان نگه دارید
- یکسری محدودیت‌های ثابت را در نظر بگیرید که قابلیت اجرایی داشته باشند و آن‌ها را با بچه‌ها در میان بگذارید. کودک را تشویق کنید از یک شیء امنیت بخش مانند پتوی مخصوص خوابش و یا عروسک محبوبش استفاده کند.
خواب کودکان پیش‌دبستانی (5-3 سال)
کودکان پیش‌دبستانی هر شب معمولا 11 تا 13 ساعت میخوابند و اکثرشان، بعد از 5 سالگی، دیگر در طول روز چرت نمی‌زنند. همانند کودکان نوپا، مشکل در به خواب رفتن و بیدار شدن‌های شبانه از مسائل رایج بچه‌های پیش‌دبستانی نیز می‌باشد. با رشد و پیشرفت بیشتر قوه تخیل بچه‌ها در این سن، طبیعی است که بیشتر دچار ترس‌های شبانه و دیدن کابوس شوند. بعلاوه، راه رفتن در خواب و وحشت خواب نیز در سال‌های پیش‌دبستانی به نقطه اوج خود می‌رسد.
نکاتی درباره خواب کودکان پیش‌دبستانی
- یک برنامه خواب منظم و ثابت داشته باشد
- برنامه‌ای آرامش‌بخش برای خواباندن بچه اجرا کنید که در آخر، به اتاق خواب او ختم شود
- کودک باید هر شب در یک فضای ثابت بخوابد، یعنی در یک اتاق خنک، ساکت و تاریک و بدون تلویزیون
خواب بچه‌های مدرسه‌ای (6 تا 13 سال)
کودکان 6 تا 13 ساله به 9 تا 11 ساعت خواب نیاز دارند. در عین حال، بچه‌ها در این سن، وقت خیلی بیشتری را باید صرف کارهای مدرسه و انجام تکالیف، ورزش و سایر فعالیت‌های اجتماعی و فوق برنامه کنند. علاوه بر این، کودکان مدرسه‌ای خیلی بیشتر از قبل، به تماشای تلویزیون، بازی با رایانه، رسانه‌ها و اینترنت و همچنین محصولات کافئین‌دار علاقمند می‌شوند که همه این موارد می‌تواند منجر به مشکلات در به خواب رفتن، کابوس‌های شبانه و اختلال خواب گردد. علی‌الخصوص، تماشای تلویزیون کمی قبل از زمان خواب با مسائلی همچون مقاومت کودک برای رفتن به رختخواب، مشکل در به خواب رفتن، اضطراب بهنگام خواب، و خواب کمتر همراه بوده است.
مشکلات و اختلالات خواب در این سن بسیار شایع است. بخوابی یا خواب ناکافی باعث بروز نوسانات خلقی، مشکلات رفتاری مانند ADHD و مشکلات شناختی می‌شود که روی توانایی یادگیری بچه‌ها در مدرسه تاثیر می‌گذارد.
نکاتی در مورد خواب کودکان مدرسه‌ای
- به کودکان مدرسه‌ای، عادات خواب سالم را یاد دهید
- بر ضرورت حفظ برنامه خواب منظم و ثابت تاکید کنید
- کاری کنید محیط اتاق کودک، برای خوابیدن مناسب باشد – تاریک، خنک و ساکت
- تلویزیون و رایانه را بیرون از اتاق خواب کودک نگه دارید
- به کودک اجازه خوردن خوراکی‌های کافئین‌دار ندید
در این مقاله کوتاه سعی از اهمیت خواب بچه‌ها و نکات مفید صحبت شود، امیدواریم که این مطلب برایتان مفید بوده باشد. برای خواندن مطالب به روز فرزندپروری مجله کودک، تیم آموزشی و پژوهشی آی قصه را دنبال کنید.
