این مقاله قسمت دوم از مقاله چگونه می توان کودکان عاشق کتاب بزرگ کرد است، در این بخش هم از عادت دادن و علاقه مند کردن کودکان به کتاب خوانی گفته ایم.
در این مقاله ما سعی داریم در دو بخش مواردی ذکر کنیم که کمک می‌کنند بچه‌ها به کتاب خواندن علاقه مند شوند. این مقاله از سایت معتبر ahaparenting توسط مجله کودک، گروه پژوهشی و آموزشی اپلیکیشن آی قصه ترجمه و بازنویسی شده است.
- وقتی کودک خودش خواندن را یاد گرفت، خواندن کتاب برای او را متوقف نکنید
در تما‌می مراحل رشدی کودک و تا زمانی که به شما اجازه این کار را بدهد، برایش کتاب بخوانید. مداومت شما در خواندن کتاب برای کودکتان باعث می‌شود که او همزمان با پیشرفت مهارت‌های شخصی خودش، همچنان به کتابخوانی علاقمند باقی بماند. با این کار، محتوای خیلی بیشتری خواهید داشت تا از آن برای گفتگو با فرزندتان در مورد ارزش‌ها و انتخاب‌های زندگی استفاده کنید.
اغلب والدین از این می‌نالند که فرزندشان که از سنین خیلی پایین خواندن را یاد گرفته، توانایی خواندن را دارد ولی از خود، هیچ علاقه‌ای به انجام آن نشان نمی‌دهد. البته مشکل کودک این است که فقط می‌تواند کتاب‌های ساده و راحت را بخواند، اما در عین حال، قوه تخیل او بیشتر به سمت داستان‌ها و شخصیت‌های پیچیده تر گرایش دارد. اما خواندن اینگونه کتاب‌ها برای کودک خیلی زجرآور است زیرا کلمات زیادی در آن دیده می‌شود که کودک قادر به فهم آن‌ها نیست. پروسه فهماندن این کلمات به کودک، حواس او را از اصل قصه پرت می‌کند. اما راه حل این مشکل چیست؟ والدین کودک باید همچنان برایش کتاب بخوانند تا او را مجذوب و شیفته اسرار کتاب‌ها کنند.
در این مرحله حساس و آسیب پذیر، ارزشش را دارد که وقت بیشتری را صرف یافتن کتابهایی بکنید که کودکتان بتواند بخواند و برایش جالب و هیجان انگیز هم باشد. در این زمینه، کتاب‌های تصویری که واژه‌های زیادی در آن بکار رفته، خیلی راهگشا هستند چون تصاویر و نقاشی‌های بکار رفته در کتاب، کودک را مجذوب خود کرده و همچنین از روی آن‌ها می‌تواند معنی کلمات را هم بفهمد. خیلی زود و با یادگیری بیشتر در مدرسه و همچنین با خواندن کتابهایی که در منزل برایش فراهم کرده اید، مهارت‌های خواندن کودکتان با میل او به مطالعه کتب مختلف، هماهنگ خواهد شد. تنها در عرض چند ماه، کودکتان قادر خواهد بود کتاب‌های چند فصلی ساده را بخواند. وقتی به این مرحله رسید، کتاب‌های دنباله‌دار را برایش خریداری کنید که در اغلب موارد، بچه‌ها را به خواندن جلدهای بعدی وسوسه می‌کنند.
- ساعات مطالعه روزانه را تبدیل به یکی از آداب رسمی منزل خود کنید
روزانه زمانی مشخص را به عنوان «ساعت کتابخوانی دورهمی» در نظر بگیرید. از این برنامه می‌توانید برای آرامش بخشیدن به بچه‌ها بعد از ساعات مدرسه و یا بعد از نهار روزهای تابستان و یا برای پایان بخشیدن به یک روز پرکار در هنگام عصر استفاده کنید. اگر به بچه‌ها اجازه دهید که شب کمی دیرتر بخوابند، با شگفتی خواهید دید که تا چه حد انگیزه آن‌ها برای خواندن کتاب بالاتر می‌رود.
البته بعضی از بچه‌های شش ساله در پایان روز به قدری خسته هستند که دیگر دل و دماغ خواندن کتاب را ندارند. تا زمانی که فرزندتان به سنی برسد که حوصله خواندن قصه‌های شبانه هنگام خواب را داشته باشد، ساعت کتابخوانی دورهمی‌اش را برای زمانی که تکالیفش را تمام کرده و شما هم در حال پختن شام هستید تنظیم کنید.
- به کودک خود در پیروزی بر مرحله بعدی کمک کنید
کتابی را برایش انتخاب کنید که بتواند بخواند ولی در عین حال، کمی سختتر از کتابهایی باشد که خودش انتخاب می‌کند – مثلا به جای یک کتاب تصویری ساده، یک کتاب چند فصلی آسان برایش بگیرید. کتاب را با هم بخوانید تا وقتی که مجبور شوید برای جواب دادن تلفن یا درست کردن شام او را ترک کنید، ولی سعی کنید تا پیش از آن، حداقل یک چهارم کتاب را برایش خوانده باشید تا ذهن او را درگیر کنید. بعد به او بگویید که الان وقت تنهایی کتاب خواندن او است. انتخاب با خودش است. ببینید که می‌خواهد همان کتابی که شما برایش انتخاب کرده‌اید را ادامه دهد یا یک کتاب دیگر بردارد؟ اکثر بچه‌ها همان کتاب را بدست می‌گیرند و خودشان تا آخر می‌خوانند. (اما اگر این کار را نکرد، باید به یک مرحله قبل برگردید یعنی خواندن کتابهایی که کمی‌ساده تر هستند). همچنان به انتخاب کتاب‌های جذابتر و کمی دشوارتر ادامه دهید.
- از کتاب‌های کمیک (مصور) هوشمندانه برای جذب بچه‌هایی که تمایلی به مطالعه ندارند استفاده کنید
برخی از بچه‌ها، شروع جهشی فوق العاده ای به کمک کتاب‌های کمیک دارند که خیلی کمتر از کتاب‌های چند فصلی، برایشان ترسناک است. به عنوان مثال، سری کمیک‌های کالوین و‌هابز، نوشته بیل واترسون و ماجراهای تن تن در میان کودکانی که دامنه واژگان قوی ای دارند بشدت محبوب است.
- خودتان هم اهل کتابخوانی باشید
برای فرزندتان، یک الگو باشید. اگر کودکتان، هیچوقت شما را در حال مطالعه نبیند، چرا باید خودش جذب آن شود؟ می‌توانید سر میز شام، در مورد کتابهایی که هر کدام در حال خواندن آن هستید با هم صحبت کنید. وقتی یکی از والدین، کتابی را برای کل خانواده بخواند، زمان کتابخوانی خانوادگی برای همه نهادینه خواهد شد. با بزرگتر شدن بچه‌ها، آن‌ها هم می‌توانند نقش فرد کتابخوان را بر عهده بگیرند و یا اینکه کتاب را نوبتی دست به دست کنید و هر یک از اعضاء خانواده، بخشی از آن را بخواند.
- استفاده از دستگاه‌های دیجیتال را محدود کنید
خواندن کتاب به هیچ وجه، قدرت رقابت با جذابیت تماشای تلویزیون را ندارد. با وجود چنین گزینه ای، اکثر بچه‌ها، خواندن کتاب را آنقدر که باعث تبدیل شدن آن به یک عادت روزانه شود، انتخاب نمی‌کنند. و خیلی زود، بچه‌ها عادات دیگری برای ریلکس کردن و استراحت پیدا می‌کنند و خواندن کتاب هم از نظر آن‌ها، کاری است که بقیه مردم انجام می‌دهند. شاید مهمترین کاری که می‌توانید برای ترغیب بچه‌ها به خواندن کتاب انجام دهید این است که تا مهارت‌های خواندن شان کامل نشده، تماشای تلویزیون را برایشان محدود یا ممنوع کنید.
در این مقاله ما سعی کردیم به اهمیت کتاب خواندن کودکان و نحوه علاقه مند کردن آن‌ها به کتاب خواندن بپردازیم، امیدواریم که مفید بوده باشد. برای خواندن مطالب به روز فرزندپروری مجله کودک، تیم آموزشی و پژوهشی آی قصه را دنبال کنید.
