این روزها شبکه‌های اجتماعی به بخشی از زندگیمون تبدیل شدن. هرجا سربرگردونی، همه مشغول گشت و گذار و کار و زندگی با شبکه‌های اجتماعی هستن. این موضوع تو دوران کرونا پررنگ‌تر شد و همه مردم به خصوص بچه‌ها بیشتر وقتشون رو تو شبکه‌های اجتماعی گذروندن.
با اینکه تو قرنطینه، شبکه‌های اجتماعی باعث شدن مردم با هم در ارتباط باشن؛ اما این شبکه‌ها گاهی برای آسیب‌پذیرین افراد مثل بچه‌ها اثرهای منفی به همراه داشته. باید توجه کنین ممنوعیت هم جوابگو نیست پس بهتره به جای محدودیت، اوضاع رو مدیریت کنین و در استفاده از این شبکه‌ها کنار کودکتون باشین. ما در این مقاله درمورد اثرهای مثبت و منفی شبکه اجتماعی روی کودکان می‌گیم.
شبکه اجتماعی چیه؟
شبکه‌های اجتماعی، اپلیکیشن‌ها و ابزارهایی هستن که مردم به وسیله اونا می‌تونن ایده‌ها و اطلاعاتشون رو با هم به اشتراک بذارن؛ مثل فیس‌بوک، توییتر،لینکدین، یوتیوب، اینستاگرام. فیس‌بوک سال ۲۰۰۴ و توییتر سال ۲۰۰۶ کارشون رو شروع کردن و جزو اولین شبکه‌های اجتماعی بودن که خیلی محبوب شدن.
الان اینستاگرام و یوتیوب و کلی شبکه اجتماعی دیگه هم به وجود اومده و انگار مردم در دریایی از اطلاعات که روزانه بین این شبکه‌ها رد و بدل میشه، غرق شدن.
علاوه بر به اشتراک‌گذاشتن محتوا، در شبکه‌های اجتماعی می‌تونید:
-حساب کاربری درست کنین.
– نظراتتون رو زیرپست‌ها بنویسید و با دیگران گفت‌وگو کنین.
-ویدیو و عکس هم به اشتراک بذارید.
-می‌تونید به پست دیگران هم واکنش نشون بدید مثلا لایک کنین.
-لینک به اشتراک بذارید.
-می‌تونید بازی آنلاین کنین (به صورت تک‌نفره یا گروهی).
-می‌تونید محتواهای موجود در شبکه‌های اجتماعی رو دوباره تغییر بدید و منتشر کنین.
این شبکه‌ها دائما در حال تغییرند و به بچه‌ها اجازه میده با همدیگه تعامل کنن و اطلاعات خودشون رو به اشتراک بذارن و یه الگوی فرهنگی جدید ایجاد می‌کنه.
باید توجه کنین که شبکه‌های اجتماعی یه شمشیر دولبه هستن؛ در عین حال که مزایای زیادی دارن، می‌تونن برای بچه‌هاتون خطرناک هم باشن.
شبکه‌های اجتماعی چه تاثیری رو کودکمون می‌ذاره؟
بچه‌ها باید حداقل ۱۳ ساله باشن تا بتونن از این شبکه‌ها استفاده کنن. البته با گسترش کرونا و آموزش آنلاین، این سن کمتر هم شده.
کنار کودکتون باشید و محدودیت‌هایی که فکر می‌کنین ضروریه رو برای استفاده از شبکه اجتماعی اعمال کنین. در این مورد ما هم مقاله‌ای با عنوان «آیا تیک تاک برای کودکان ایمن است؟» درمورد تیک‌تاک و راه‌های کنترل فرزندانتون در این شبکه اجتماعی تهیه کردیم. همچنین به کودکتون یاد بدید که رسانه‌های اجتماعی همیشه تصویر واقعی از زندگی دیگران رو نشونش نمی‌ده.
خوبیهای شبکه‌های اجتماعی برای کودکم چیه؟
اول خوبیهای شبکه اجتماعی رو می‌گیم:
- نسل جدید باید وقتشو تو این شبکه‌ها بگذرونه تا توانایی‌های فنی‌اش رو برای آینده افزایش بده. این شبکه‌ها و در کل اینترنت و فضای مجازی می‌تونه به بچه‌ها یاد بده در عصر دیجیتال شهروندان توانایی باشن و در جامعه فعال باشن و مهارت‌های اجتماعی نسل خودشون رو یاد بگیرن.
- شاید گاهی فکر کنین کودکم فقط داره بازی می‌کنه و وقتش تلف میشه اما باور کنین این نسل گاهی از رسانه‌های اجتماعی به شکل خلاقانه‌ای استفاده می‌کنن. گشت‌وگذار در فضای مجازی یه راه جدید و خلاقانه برای برقراری ارتباط با دیگران و یادگیری از اوناست. مثلا دانش‌آموزا می‌تونن گروه‌های مطالعه ایجاد کنن و افکار و مطالب آموزشی خودشون رو به اشتراک بذارن.
- توجه کردید که به خاطر این شبکه‌ها، روش یادگیری به کودکان تغییر کرده؟ در روش آموزش جدید، بچه‌ها با هم درارتباط هستن، سر مسائل آموزشی بحث می‌کنن و با هم به یه نتیجه می‌رسن. اونا بیشتر از شما بزرگترا مشتاقند تا از همدیگه موضوعی رو یاد بگیرن. الان دیگه آموزش فقط محدود به مدرسه و کلاس درس نیست. آموزش دیگه زمان و مکان مشخص نداره و هرکجا میشه از همدیگه چیزی یاد گرفت.
- این رسانه‌های اجتماعی به بچه‌ها کمک می‌کنن با افراد سراسر دنیا ارتباط برقرار کنن. اونا با فرهنگ‌های مختلف و متنوع آشنا میشن. شبکه‌های اجتماعی می‌تونن دانش عمیق‌تری از زندگی مردم به بچه‌هامون نشون بدن.
- همچنین بچه‌ها در این شبکه‌ها می‌تونن روی جامعه‌اشون اثر بذارن مثلا در کمپین‌های جمع‌آوری کمک‌های مردمی شرکت کنن یا در مناظره‌ها و رویدادهای سیاسی.
- خیلی از نوجوونا دوست دارن همزمان با دنیا پیش برن. دوست دارن از رویدادهایی که تو کشورهای دیگه برگزار میشه، خبردار بشن و حتی به صورت مجازی شرکت کنن. به این صورت دانش عمومی‌شون زیاد میشه و با رویدادهای جهانی در سراسرجهان هماهنگ میشن.
- نوجوونا می‌تونن از این شبکه‌ها برای تعامل با دیگران استفاده کنن. به خصوص با آدمایی ارتباط برقرار کنن که باهاشون علایق مشترک دارن مثلا تو حوزه‌های موسیقی،فرهنگ و هنر و بازی و غیره.
شبکه‌های اجتماعی چه تاثیر بدی رو کودکم دارن؟
همونطور که گفتیم شبکه‌های اجتماعی شمشیر دولبه هستن و در کنار خوبی، بدی‌هایی هم دارن:
- این شبکه‌ها رو ذهن بچه‌هاتون تاثیر می‌ذارن. وقت زیادی پای این شبکه‌ها هستن و وقتی می‌بینند زندگی دوستاشون بهتر از اوناست، افسرده میشن،اعتماد به نفسشون رو از دست می‌دن و رو روحیه اونا اثر بدی داره و حس شکست می‌کنن.
- امکان داره کودکتون به شبکه‌های اجتماعی معتاد و به موضوعایی مثل لایک و کامنت‌گذاشتن حساس بشه و مدام دنبال این موضوع باشه که به قول معروف «لایک جمع‌کنه» و اگه به اون نتیجه‌ای که می‌خواد نرسه، ناامید میشه و روحیه‌اشو رو از دست میده و مضطرب میشه.چون دوست داره مدام مورد توجه باشه.
- وقتی کودکتون مدام با رسانه‌های اجتماعی کار کنه، از فعالیت‌های دیگه مثل تکلیف مدرسه، ورزش، مطالعه و بازی با همسن‌هاش جا می‌مونه. در تحصیل هم افت کنه.
- بچه‌ها باید مهارت‌های اجتماعی و ارتباطات واقعی رو تجربه کنن و یاد بگیرن. باید بتونن مهارتشون رو تو ارتباطات غیرکلامی بالا ببرن؛ اما اگه مدام از شبکه‌های اجتماعی استفاده کنن، مهارت‌های لازم برای درک حالت‌ها و احساسات دیگران رو به دست نمیارن. اگه کودکتون بیشتر وقتشو پای شبکه اجتماعی بگذرونه، ممکنه احساس همدلی نداشته باشه و نتونه ارتباطات کلامی و غیرکلامی رو یاد بگیره.
- با معرفی گوشی‌های دوربین‌دار، سلفیگرفتن خیلی محبوب شد. اونایی که معتاد به سلفیگرفتن هستن، برای انداختن عکس ممکنه کارهای خطرناکی انجام بدن که حتی منجر به مرگشون بشه. اون‌ها ممکنه در حین فیلمبرداری از خودشون رفتارهای غیرمنطقی و خطرناکی نشون بدن.
- جرایم سایبری و قلدری سایبری خطرهایی هستن که بچه‌ها رو تهدید می‌کنن. ممکنه کودکتون پیام‌های تهدیدآمیز یا زیر پستش کامنت‌های اعتراضی دریافت کنه. اینجور افراد هم معمولا سعی می‌کنن به بچه‌های کوچکتر آسیب بزنن چون راحت‌تره.
- محتوای توهین‌آمیز،زشت و خشونت‌آمیز خیلی راحت تو رسانه‌های اجتماعی در دسترس همه به خصوص بچه‌هاست. این محتواها می‌تونه روی کودکتون اثر منفی بذاره و از نظر روحی و روانی آشفته کنه. اینجور مطالب امکان داره روی جنبه‌های دیگه زندگیش مثل تحصیلات، روابط شخصی و روابط دوستانه‌اش هم اثر بذاره.
چجوری کودکتون رو تو شبکه‌های اجتماعی مدیریت کنید؟
باهاش صحبت کنید! این بهترین راه برای حفاظت از کودکتون در برابر خطرات شبکه‌های اجتماعیه. صحبت کردن بهتون این فرصت رو میده تا به بچه‌اتون کمک کنین:
- ازش بپرسید که می‌خواد با دیگران چجوری رفتار کنه. مثلا تشویقش کنین که فقط نظرهای مثبت زیرپست آدمای دیگه بذاره.
- خطرهای ناشی از استفاده از رسانه‌های اجتماعی رو درک کنین. مثلا ممکنه تو شبکه اجتماعی،کودکتون به خاطر یه عکس نامناسب تو یه مهمونی آسیب ببینه.
- یاد بگیرید اگه کسی اطلاعات شخصی کودکتون رو پرسید،اگه کامنت توهین‌آمیز نوشتند، اگه عکس‌های شرم‌آور از بچه‌اتون منتشر کردن، چکاری انجام دهید.
حالا برای اینکه موارد بالا رو یاد بگیرید و درک کنین،موضوعای پایین رو انجام بدین:
همیشه به‌روز باشید:
در مورد شبکه‌های اجتماعی بیشتر بدونین. این اپلیکیشن‌ها همیشه در حال تغییرن. پس بهتره همراه اپلیکیشنی که کودکتون ازش استفاده می‌کنه، به‌روز باشین. می‌تونید از بچه‌اتون بپرسید از کدوم اپلکیشن استفاده می‌کنه و حتی ازش بخواید به شما نشون بده چجوری کار می‌کنه.
به محدودیت‌های سنی توجه کنین:
برای عضویت تو اکثر شبکه‌های اجتماعی باید بالای ۱۳ سال باشی. اما همیشه این محدودیت‌های سنی رعایت نمی‌شه و ممکنه یه کودک در کنار یه نوجوون وارد این شبکه‌های اجتماعی بشه. حالا اگه دوستای کودکتون عضو اون شبکه‌های اجتماعی بشن و اونم دوست داشته باشه تو این شبکه‌ها وارد بشه، می‌تونه براتون مشکل‌ساز باشه.
چیکار کنم کودکم برای عضویت در شبکه های اجتماعی صبر کنه؟
اگه می‌خواید کودکتون صبر کنه تا بزرگتر بشه و بعد وارد شبکه‌های اجتماعی بشه،چندتا پیشنهاد برای شما داریم:
- می‌تونید از یه حساب کاربری خانوادگی در یکی از شبکه‌های اجتماعی استفاده کنین. راهیه که کودکتون با نظارت و کمک شما می‌تونه با دوستاش ارتباط برقرار کنه و با شبکه‌های اجتماعی آشنا بشه.
- کودکتون می‌تونه از یه رسانه اجتماعی مناسب سنش استفاده کنه مثل YouTube kids. این رسانه‌های اجتماعی تنظیمات ایمن برای مدیریت کودک و محتوای مناسب سنشون دارن.
در پایان …شبکه‌های اجتماعی رو برای بچه‌ها ممنوع کنیم؟
ممنوع‌کردن رسانه‌های اجتماعی برای بچه‌ها کار سختیه. چون تعداد این شبکه‌ها خیلی زیاده و از طریق بازی و وب‌سایت‌های مختلف و برنامه‌های آموزشی کودکتون می‌تونه با باقی افراد ارتباط برقرار کنه.
به جای ممنوع‌کردن، با کودکتون همراه بشید، بهش آموزش بدید تا چجوری از خطرهای این رسانه درامان بمونه و تو این شبکه‌ها خیلی محترمانه رفتار کنه. اگه شبکه‌های اجتماعی که کودکتون استفاده می‌کنه، راه‌هایی برای مدیریت محتوا و اینکه چه‌کسی پست کودکتون رو ببینه و لایک کنه و نظر بده، داشت، استفاده کنین.
