آدم‌ها پس از آنکه پایشان را روی کره‌ی زمین گذاشتند، خیلی زود نیاز به راه‌های ارتباطی را احساس کردند. همین نیاز باعث تولد زبان و خط شد. اولین خط در تمدن بین‌النهرین کشف شده است. خط در طول تاریخ بارها و بارها تغییر چهره داد و مدام کامل‌تر شد؛ از خط‌های تصویری تا خط‌هایی که امروز می‌شناسیم. دست خط آدم‌ها مانند اثر انگشت، مال خودشان است. یعنی تمام آدم‌های روی دنیا برای خودشان دست‌خطی دارند. در دهه‌های اخیر و با سلطه‌ی کیبوردها، دست خط‌ها در معرض انقراض‌اند. حالا همه‌ی ما دست خط‌هایی شبیه به هم به نام فونت داریم!
بااین‌حال نمی‌شود دست خط را دست‌کم گرفت. با تمام مزایای تکنولوژی شاید در روزهایی دلمان بخواهد به فونت ذاتی خودمان برگردیم، به اینکه با دست‌های خودمان به حروف شکل دهیم. دست خط تنها شکل نوشتن نیست. بلکه رازهای زیادی را از ما لو می‌دهد و نشان‌دهنده‌ی ویژگی‌های شخصیتی‌مان است. سال ۱۹۷۷ بود که روز بیست‌وسوم ژانویه را به نام دست خط زدند و آن را روز جهانی دست خط نامیدند. دراین گزارش سپیده بیگدلی، نویسنده سایت کودکانه آی‌قصه به سرگذشت خط و انواع آن می‌پردازد.
روز جهانی دست خط چطور وارد تقویم شد؟
وقتی تقویم ورق می‌خورد و به روز بیست و سوم ژانویه یا سوم بهمن می‌رسد، به روز جهانی دست خط می‌رسیم. این روز به مناسب تولد جان هانکونک نام‌گذاری شد؛ هانکوک اولین کسی بود که اعلامیه‌ی استقلال آمریکا را امضا کرد. او رئیس کنگره‌ی قاره بود و امضایش آمریکا را به کشوری مستقل تبدیل کرد. به همین دلیل انجمن بین‌المللی نرم‌افزار در سال ۱۹۷۷ تصمیم گرفت برای نجات دست خط از انقراض، بیست و سوم ژانویه را روز دست خط بنامد.
رازهایی که دست خط لو می‌دهد
همان‌طور که گفتیم، دست‌خط هرکس منحصر به خودش است و رازهایی را در مورد او افشا می‌کند. مثلاً اندازه‌ی نوشتن حروف می‌تواند نشان دهنده‌ی میزان اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس باشد. دست خط بزرگ می‌گوید شما عزت‌نفس زیادی دارید و فردی برون‌گرا و اجتماعی هستید. دست‌خط ریز نشان‌دهنده‌ی درون‌گرایی و انزوا است. شیب نوشتن نشان می‌دهد شما تا چه حد به برقراری ارتباط با دیگران تمایل دارید. شیوه‌ی نوشتن «آ» هم می‌تواند تخیلی یا واقع‌گرا‌بودن شما را بیان کند. در ضمن میزان فشار دادن قلم روی کاغذ وضعیت عصبی و تنش و استرس را روایت می‌کند. در ضمن خبر خوش برای بدخط‌ها اینکه اکثر نابغه‌ها دست‌خط‌های بدی داشته‌اند.
چرا باید روز جهانی دست خط را پاس بداریم؟
تکنولوژی کمالات زیادی دارد و هر لحظه سعی می‌کند زندگی را برای ما راحت‌تر کند. در دورانی که کم‌کم تایپ کردن هم کنار می‌رود و ما تنها با بیان جمله‌ها می‌توانیم آن‌ها را بنویسیم، شاید حرف زدن از دست‌خط بیهوده به نظر بیاید. بااین‌حال اهمیت دست‌خط انکار شدنی نیست. خط جزئی از شخصیت ماست و می‌تواند باعث تقویت حافظه شود. سال ۲۰۲۰ کارشناسان اعلام کردند نوع نوشتن تنها یک حرف می‌تواند حدود ۵ هزار ویژگی شما را بیان کند. در ضمن خوشبختانه هنر ارزشمند و زیبای خوش‌نویسی خط را زنده نگه می‌دارد و یکی از جذاب‌ترین شاخه‌های هنر است.
خوش‌خط‌ترین آدم دنیا کیست؟
دختر نپالی به نام پاراکریتی مالا در سال ۲۰۲۰ عنوان خوش‌خط‌ترین آدم دنیا را به خود اختصاص داد. دست‌نوشته‌های زیبای او در دنیای مجازی به شهرت رسید.
تاریخچه و انواع خط فارسی
خط تصویری
بسیاری از تاریخ‌شناسان و خط‌شناسان معتقدند خط تصویری اولین خط بشر بوده است. انسان‌های اولیه برای انتقال مفهوم از نمادها و تصویر‌هایی مثل خورشید استفاده می‌کردند. خط تصویری مدام ساده و ساده‌تر شد تا اینکه بشر فهمید می‌تواند علامت‌های مشترکی خلق کند تا همه متوجه منظورش بشوند؛ همان‌جا بود که خط نوشتاری پدید آمد.
خط میخی
خط میخی یکی از مسن‌ترین خط‌های شناخته شده‌ی فارسی است. این خط در کتیبه‌نگاری‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفته و ۲۱ حرف داشته است. بررسی‌ها می‌گویند خط میخی قبل از دوران هخامنشی متولد شده اما در دوره‌ی داریوش به شهرت رسیده. منشور کوروش هم به خط میخی نوشته شده و در موزه‌ی بریتانیا نگه‌داری می‌شود.
خط آرامی
یکی از مهم‌ترین و سن و سال‌دارترین خط‌های ایران باستان، خط آرامی است. این خط ۲۵ حرف داشت و نسبت به بقیه‌ی خط‌ها ساده‌تر بود. خط آرامی در تمام خاورمیانه مورداستفاده قرار می‌گرفت و بعدها زبان و خط رسمی هخامنشیان شد. وقتی هخامنشیان منقرض شدند، خط آرامی هم همراه آن‌ها به فراموشی سپرده شد.
خط پهلوی
خط پهلوی در دوران ساسانیان متولد شد؛ خطی که تا سه قرن بعد از اسلام رواج داشت. پهلوی از زبان‌های پارسی میانه است و چند شکل مختلف دارد. شکل‌های مختلف خط پهلوی باعث شده خواندن آن چندان راحت نباشد و جز خط‌های ناقص به حساب بیاید.
خط اوستایی
خط اوستایی 
موبدان زرتشتی و شاگردهایشان تا سال‌های سال تعالیم را در سینه نگه می‌داشتند و سینه‌به‌سینه نقل می‌کردند. به دلیل اینکه خط پهلوی اشکالات فراوانی داشت، نیاز به یک خط جدید احساس می‌شد. در نهایت خط اوستایی ابداع شد. این خط برای نوشتن اوستا، کتاب مقدس زرتشتیان به وجود آمد و دارای ۴۴ علامت و اعراب است.
خط مانوی
با ظهور مانی، خط مانویان در ایران و سایر کشورهای پیرو مذهب مانی رواج پیدا کرد. مانی سال ۲۱۵ میلادی از پدر و مادری ایرانی زاده شد. دین او نزدیک هزارسال در بیشتر کشورهای دنیا حاکم بود. خط مانوی هم مثل اکثر خط‌های ایران باستان از راست به چپ نوشته می‌شد. در ضمن هنوز نشانه‌هایی از این خط در ترکستان چین وجود دارد.
خط فارسی دری
تاریخ دقیقی در دست نیست تا بدانیم ایرانی‌ها کی از خط عربی استفاده کرده‌اند. کهن‌ترین متن به زبان فارسی متعلق به قرن پنجم هجری است؛ اما نشانه‌ها می‌گویند خط فارسی مدت‌ها قبل متولد شده بود. خط عربی دارای ۲۸ حرف صامت است و ایرانی‌ها چهار حرف پ، گ، چ و ژ را به آن افزوده‌اند.
اگر علاقمند به روزهای جهانی باحال هستید، «روز جهانی فردوسی ،شاعری که زبان فارسی را جان داد» را مطالعه کنید
