سایت کودک آی قصه: ارائه یک مطلب آگاهی‌بخش در رابطه با نابینایی، راه خوبی برای ایجاد درک، پذیرش و احترام نسبت به نابینایان در کلاس‌های درس است. یک ارائه‌ی خوب به بچه‌ها کمک میکند تا درباره‌ی ابزارها و تکنیک‌هایی که بچه‌های نابینا استفاده می‌کنند یاد بگیرند و می‌توانند بفهمند از چه راه‌هایی می‌توانند فعالیت‌ها یا بازی‌هایی ترتیب دهند که همکلاسی‌ها یا دوستان نابینایشان هم بتوانند در آن مشارکت کنند. در این مقاله به راه‌هایی برای برقراری ارتباط بین کودکان نابینا و بینا اشاره می‌کنیم. هرچند این مقاله روی کلاس درس و حضور کودک نابینا در کنار کودکان بینا تمرکز دارد، اما برای تمام والدینی که کودکی نابینا می‌شناسند، کمک‌کننده خواهد بود.
ارتباط با کودکان نابینا می‌تواند به دانشآموزان کمک کند تا دریابند که همکلاسی نابینای آن‌ها دقیقاً دانش‌آموزی مثل خود آن‌هاست که همان درس‌ها و کتاب‌هایی را می‌خواند که آن‌ها می‌خوانند فقط اینکه برای این‌کار از ابزارها و وسایل متفاوتی استفاده میکند. ارائه این مطلب آگاهی‌بخش در رابطه با نابینایی و رفتار با کودکان نابینا می‌تواند توسط معلم مخصوص کودکان نابینا، یک بزرگسال نابینا، خود دانش‌آموز نابینا با همراهی یکی از والدینش یا داوطلبی از یکی از انجمن‌های نابینایان صورت گیرد.
نسبت به روش‌های شبیه‌سازی برای تدریس حساس باشید
معلمان معمولاً دوست دارند از روش‌های شبیه‌سازی استفاده کنند تا درک دانشآموزان را نسبت بالا ببرند و به آن‌ها کمک کنند تا بفهمند نابینا بودن چگونه است. در این تمرین‌ها دانشآموزان بینا چشمان خود را می‌بندند و با کمک و اعتماد به یکی از دوستان خود تلاش می‌کنند وظایف مختلفی را انجام دهند و یا در محیط مدرسه آمدوشد کنند.
هدف چنین تمارینی چیست؟ احتمالاً دانشآموزان در انجام اموری که عادت دارند به طور معمول آن‌ها را با دیدن انجام دهند به مشکل بر می‌خورند. آیا هدف این است که به آن‌ها نشان دهیم که چقدر نابینا بودن سخت است؟ معمولاً برای دانشآموزان سخت است که امنیت خود را به راحتی به فردی که قرار است راهنمای آنان باشد بسپارند. آیا هدف از این فعالیت این است که به دانشآموزان بفهمانیم که دانشآموزان نابینا مستاصل هستند و برای انجام امور عادی روزمره از راه رفتن گرفته تا بالا رفتن از پله‌ها، مجبورند به افراد خوش‌نیت بینا متکی باشند؟
هدف از این فعالیت‌ها چیست؟
قبل از اینکه چنین فعالیت‌هایی را طراحی کنید به این فکر کنید که می‌خواهید بچه‌ها چه چیزی را یاد بگیرند. بستن چشم‌ها برای مدتی کوتاه مسلما می‌تواند به بچه‌ها نشان دهد که از دست دادن ناگهانی بینایی به چه معناست ولی قطعاً به آن‌ها نشان نمی‌دهد که نابینا بودن چگونه است. افراد نابینا مجموعه‌ای از مهارتها را یاد می‌گیرند که به آن‌ها کمک میکند تا کارهایشان را بدون نیاز به بینایی یا مقدار کمی از بینایی انجام دهند. به همین صورت هم افراد نابینا مهارتهایی را می‌آموزند که به آن‌ها کمک میکند تا با اتکا به خود بتوانند در محیط حرکت کنند و خود را به جایی که می‌خواهند برسانند.
اگر چشم کودکان بدون اینکه هیچ کدام از مهارت‌های لازم نابینایان را بلد باشند بسته شود تنها احساسی که پیدا می‌کنند این است که چقدر نابینا بودن ناراحت‌کننده، سخت و ترسناک است. آیا این چیزی است که شما می‌خواهید یاد بگیرند؟
این تمرینات به جای آموزش پذیرش، درک و احترام در بچه‌ها ایجاد غم، ترس و ترحم میکند. و به جای اینکه به همکلاسی خود به‌عنوان کسی که امکان دوستی با او وجود دارد نگاه کنند، بیشتر خود را از او دور می‌بینند و دلشان به حال او می‌سوزد.
بهترین راه برای آموزش درک و فهم نسبت به موضوع و ایجاد دوستی، مطرح کردن مهارتها و روش‌‌هایی است که این افراد استفاده می‌کنند، در قالب یک ارائه کلاسی است.
درباره کدام ویژگی‌های کودکان نابینا صحبت کنیم؟
داستان‌های اریک ویهایمر، مرد نابینایی که قله اورست را فتح کرد، آبراهام نمت، ریاضیدان نابینایی که کدهای بریل برای ریاضیات را ابداع کرد و جیرات ورمجی زیست‌شناس نابینا را برای بچه‌ها بخوانید. شاید دانش‌آموز شما از یاد گرفتن چند کلمه ساده به خط بریل لذت ببرد. شما حتی می‌توانید سر کلاس چند ویدئو از آموزش ساده خط بریل یا تاریخچهٔ آن و چند بازی با استفاده از خط بریل را به دانشآموزان نشان دهید. این فعالیت‌های کلاسی موضوعاتی را برای بحث سر کلاس مطرح می‌سازد.
نمونه‌ای از موضوعاتی که می‌توان سر کلاس راجع به آن‌ها صحبت کرد در زیر آورده شده است:
- کودکان نابینا چگونه کارهایشان را انجام می‌دهند؟
- افراد نابینا چه شغل‌هایی دارند؟
- افراد نابینا چگونه از دیگر حس‌های خود کمک می‌گیرند؟
- افراد نابینا برای اینکه کارهای مدرسه خود را انجام دهند یا به سوپرمارکت بروند یا غذا بپزند باید از چه ابزار و مهارتهایی استفاده کنند؟
- خط بریل چگونه کار میکند؟
- ما چطور می‌توانیم همکلاسی نابینای خود را وارد بازی‌هایی که می‌کنیم بکنیم؟
نکات ویژه برای آگاهی‌افزایی درباره کودکان نابینا
از ارائه‌دهنده بخواهید که کتاب‌های چاپ‌شده با خط بریل، خط‌کش‌ها و لوح‌های مخصوص این کار و لغت‌نامه‌های گویا و ماشین حساب‌های خط بریل و دیگر ابزار را سر کلاس نشان دهد.
نمایش و پرسش و پاسخ در رابطه با عصای سفید
نمایش عصای سفید و طریقهٔ استفاده از آن به دانشآموزان کمک میکند تا بفهمند کودکان نابینا چگونه مهارت‌های لازم برای جابجا شدن را یاد می‌گیرد. موضوعاتی که بعد از نمایش عصای سفید می‌توان درباره آن‌ها سر کلاس صحبت کرد به قرار زیر است:
- افراد نابینا چگونه به صورت مستقل رفت و آمد می‌کنند.
- چگونه یک نفر می‌تواند بدون دیدن از محیط اطلاعات جمع آوری کند؟
- عصای سفید چگونه کار میکند؟
ارائه‌دهنده شما می‌تواند به علاوه نمایش نحوه استفاده ساده از عصای سپید، به بچه‌ها نشان دهد که افراد چگونه با استفاده از عصا سطوح مختلف را ارزیابی می‌کنند، از موانع رد می‌شوند و از پله‌ها بالا و پایین می‌روند.
بگذارید بچه‌ها تجربه کنند
به دانشآموزان فرصت دهید تا استفاده از ابزار را تجربه کنند. اینجا چند مثال می‌زنیم:
- از دانش‌آموز یا ارائه‌دهنده بخواهید تا اسم هر یک از دانشآموزان را بر روی کاغذ بنویسند تا آن‌ها بتوانند آن را با خود به خانه ببرند.
- به بچه‌ها نشان دهید که معمولاً شماره پنج بر روی تلفن‌ها علامتی دارد که به نابینایان کمک میکند تا بتوانند شماره بگیرند. به دانشآموزان کمک کنید تا این علامت را خود بر روی تلفن پیدا کنند . بعضی از آن‌ها ممکن است بخواهند از این طریق جای بقیه شماره‌ها را هم پیدا کنند.
- کودکان اغلب فکر می‌کنند که چگونه وقتی نمی‌بینیم می‌توانیم غذا بخوریم. چند قاشق و چنگال را در کیسه‌ای بریزید و از آن‌ها بخواهید با چشم بسته یکی را انتخاب کنند و غذا بخورند. اینطوری متوجه می‌شوند که ما چقدر به راحتی راه دهانمان را پیدا می‌کنیم. حتی می‌توانید به آن‌ها یادآوری کنید که احتمالاً با چشم بسته مسواک هم می‌زنند.
- سر کلاس در رابطه با اینکه کودکان نابنیا چگونه بدون دیدن کارهای مختلفی را انجام می‌دهند طوفان فکری راه بیاندازید.
- در یک بازی چشم یکی از بچه‌ها را ببندید و از کس دیگری بخواهید تا شی‌ای را با قرار دادن در دستانش به او نشان دهد. دانشآموزان به زودی می‌فهمند که چقدر گفتن نام یک وسیله و قرار دادنش در دست به فهمیدن کمک میکند.
- برای همراه کردن کودکان نابینا در بازی‌ها با بچه‌های دیگر همفکری کنید مثلا در بازی شوت یا ضرب بجای پرتاب توپ، می‌توان توپ را جلوی فرد نابینا گذاشت.
فعالیت‌های اینچنینی نه تنها مهارت‌های بچه‌ها را زیاد میکند بلکه به آن‌ها کمک میکند که آگاه‌تر عمل کنند. کودکان نابینا هم احتمالاً از توجهی که به ابزار و روش‌هایشان شده است لذت می‌برد. بچه‌های بینا هم در اثر این آموزش‌ها اطلاعات و موفقیت‌هایی به دست می‌آورند و باعث می‌شود تا اعتماد به نفس بیشتر در معاشرت با همکلاسی نابینای خود پیدا کنند. این آموزش‌ها به آن‌ها کمک میکند تا همکلاسی نابینای خود را برابر با خود ببینند و راه دوستی بدون ترحم برای آن‌ها باز شود.
مقاله‌ای که خواندید توسط تیم پژوهشی و آموزشی سایت آی قصه تهیه شده و ترجمه‌ای آزاد از مقاله‌ای در سایت wonderbaby بود. پیشنهاد می‌کنیم زندگینامه لویی بریل را، کسی که راه تازه‌ای را جلوی پای نابینایان گذاشت بخوانید.
